„Kanal koji je stvorio Čikago“ – 200 godina od otvaranja Erie kanala

Pre tačno 200 godina, 26. oktobra 1825., otvoren je Erie kanal — događaj koji je, više od bilo kog drugog, oblikovao budućnost Čikaga. Dok su kasniji događaji poput Velikog požara 1871., Svetske izložbe 1893. ili osvajanja Svetske serije 2016. obeležili istoriju grada, Čikago je već tada bio metropola. Ono što ga je uopšte stvorilo — i učinilo da ne bude deo Viskonsina — dogodilo se daleko na istoku, u saveznoj državi Njujork. Erie kanal, dug 363 milje (584 km), povezao je Albani na reci Hadson sa Bafalom na jezeru Iri. Time je prvi put omogućeno da brodovi doplovljavaju od Atlantskog okeana do Velikih jezera, otvarajući novi trgovački put ka unutrašnjosti zemlje. Kanal je bio inženjersko čudo 19. veka, izgrađen bez ijednog školovanog građevinskog inženjera. Povezao je istok i zapad, skratio vreme transporta i smanjio troškove prevoza za 90%, što je stvorilo uslove za brz razvoj trgovine i industrije. Kada je 1825. otvoren, Čikago je bio tek malo vojno utvrđenje sa oko stotinu stanovnika, dok je, na primer, Sent Luis imao sto puta više. Ali nova trgovačka ruta promenila je sve: roba iz Evrope stizala je do jezera Mičigen, a odatle — upravo do Čikaga, koji je postao ključna tačka razmene između istočne obale i američkog srednjeg zapada. 🏗️ Od kanala do metropole Erie kanal je inspirisao i izgradnju Illinois & Michigan (I&M) kanala, koji je 1848. godine spojio reku Čikago sa rekom Ilinois i, preko Misisipija, otvorio put do Nju Orleansa. Taj kanal finansiran je prodajom zemljišta duž trase, čime su nastale prve čikaške parcele i ulice koje i danas postoje — Clark, Wells, La Salle, Clinton i Canal Street. I&M kanal je privukao hiljade irskih radnika, koji su kasnije ostali da žive i rade u Čikagu, stvarajući osnove radničkih kvartova i političke strukture grada. Otvaranje kanala dovelo je do eksplozivnog rasta — populacija je sa 200 stanovnika 1833. godine porasla na gotovo 5.000 do 1840. Iste godine kada je I&M kanal završen, otvorena je i Čikaška berza robe (Chicago Board of Trade), čime je grad postao centar trgovine žitom i drugim poljoprivrednim proizvodima. 🚂 Od kanala do železnice Samo pet godina kasnije, 1830-ih, pojavila se prva železnica, a 1848. godine i prvi voz u Čikagu — simbol prelaska iz „ere kanala“ u „eru čelika“. Iako su kanali izgubili transportni značaj do početka 20. veka, njihovo nasleđe ostalo je temelj čikaške privrede i urbanog razvoja. Danas se tragovi I&M kanala mogu videti duž Stevenson autoputa, koji delimično prati njegovu originalnu trasu. 💬 Zaključak Erie kanal je bio više od infrastrukturnog projekta — bio je pokretač američkog sna, koji je Čikago pretvorio iz močvare u industrijsko središte, a Sjedinjene Države povezao od Atlantika do Velikih jezera. CHICAGO TIMES