Predlog, koji je iznela nekolicina pariških filozofa, zvučao je izvanredno: univerzalni sistem merenja.
Ovaj sistem zaključio bi eru trgovanja u kojoj su se dobra kupovala po jednoj jedinici, prodavala po drugoj i donosila prljav profit. Pojednostavnio bi naučne proračune i omogućio bi slobodnu razmenu ideja širom sveta.
Bio je to sjajan sistem za to doba, još da su francuski naučnici mogli da uvere druge zemlje da ga prihvate.
Međutim, verovali ili ne i gusari su imali način da unište i najbolje planove.
Godine 1793., botaničar i aristokrat Joseph Dombey razvio je jedra iz Pariza s dva standarda za novi „metrički sistem“: štap koji je merio tačno jedan metar, i bakarni cilindar koji je težio tačno kilogram.
Dombey je otputovao preko Atlantika kako bi se susreo s državnim sekretarom Thomasom Jeffersonom – drugim postovaocem ovog sistema,a francuski aristokrat se nadao da će mu on pomoći da uveri Kongres da se pređe na metrički sistem.
Međutim, tokom putovanja podigla se oluja i Dombeyev brod otišao je s kursa. Nesretni akademik nasukao se na Karibima – i pao pravo u ruke britanskih gusara.
Tehnički, oni su bili „gusari privatnici“ jer su bili prećutno pošteđeni od strane vlade Njegovog kraljevstva dok god su napadali strane brodove.
Razbojnici su uzeli Dombeya za taoca i uzeli njegovu opremu. Naučnik je umro u zatvoru nedugo nakon toga; njegove stvari ponuđene su na aukciji.
Francuska je poslala drugog izaslanika koji bi proneo glas o metričkom sistemu. Do vremena kada mu je pronađena zamena, Amerika je imala novog državnog sekretara, Edmunda Randolpha, koji nije puno mario za nove mere.
Nakon što je ostatak sveta prihvatio metrički sistem, Sjedinjene Države nastavile su da koriste nezgrapne imperijalne jedinice.
Dva veka kasnije, Amerikanci i dalje trpe posledice ovakvog razvoja događaja.
Da je Dombey stigao u Sjedinjene Države na vreme, on i Jefferson nagovorili bi Kongres da razmisle o novim merama.
Amerika je mogla imati metrički sistem od samog početka.
Elizabeth Gentry, metrička koordinatorka za Nacionalni institut za standarde i tehnologiju, zadnjih 12 godina nagovara Amerikance da prihvate metrički sistem– danas poznat kao Međunarodni sistem(SI) mernih jedinica.
SI je jednostavniji i lakši za upotrebu, rekla je, a da i ne spominjemo da se radi o sistemu koji koristi, najveći deo ostatka sveta.
Ona i njeni kolege izneli su uverljivu argumentaciju: metričke jedinice su sada puno šire prihvaćene nego je to Amerikancima jasno.
Američke kompanije koriste metre i grame u većini proizvodnje i za sve međunarodne razmene; sokovi se kupuju u litrama, ne galonima; hemija u srednjim školama računa se u metričkom sustavu svakodnevno.
U danima nakon Američke revolucije, zemlja nije imala standardni merni sistem.
Čak je i George Washington mislio da je to ludo. Predsjednik je posvetio deo prvog „State of the Union“ rasprave o sistemu standardnih mera, što je nazvao „objektom od velike važnosti“.
U Parizu, zagovornici novog metričkog sistema videli su svoju priliku. Jefferson je označen kao frankofil, i Francuska je upravo pomogla Americi u njenom ratu.
Novi sistem mera razvio bi trgovinu između dve nacije i bio bi šamar Britancima.
Godine 1875., Amerika je potpisala ugovor (Treaty of the Metre) kojim je ustanovljena Međunarodna organizacija za mere te je metrički sistem postao glavni sistem međunarodne trgovine.
No, tek 1975. godine Kongres je doneo odluku (Metric Conversion Act) kojom se podstiče povećana upotreba metričkog sustava u domaćinstvima.
Gentry mere naziva „nevidljivom infrastrukturom koja se kreće oko nas svaki dan“.
Gotovo svako iskustvo koje imamo od trenutka kad se probudimo – zvuk alarma, vremenska prognoza, žitarice u činiju– temelje se na merenju.
Izvor: The Washington Post
COMMENTS