Kada se pomenu Srbi u Americi većina ljudi pomisli na Čikago. Međutim, naši sunarodnici već duže od 150 godina žive širom SAD. Mali gradić po imenu Džekson, nedaleko od Sakramenta dom je Crkve Svetog Save, prve Srpske Crkve na severnoameričkom kontinentu. Srpski rudari i njihove porodice došli su u kalifornijske okruge Mother Lode i Amador tokom zlatne groznice 1849. godine tražeći bogatstvo i novi život.
U poslednjih nekoliko godina snimci kako potomci srpskih doseljenika sedmog januara tačno u podne pucaju u vazduh iz vazdušnih pušaka preplavile su medije i društvene mreže.

Potomci srpskih doseljenika ponose se najstarijom Srpskom Crkvom u Severnoj Americi.

Dolazak Srba u Kaliforniju i izgradnja Crkve

Prvi srpski imigranti počeli su da dolaze u ovaj region već polovinom 19. veka privučeni čuvenom kalifornijskom zlatnom groznicom. Najveći broj novih doseljenika stigao je u Kaliforniju u periodu od 1892-1901. godine. Vrlo brzo organizovali su se i odlučili da u svom novom domu naprave Crkvu. Kao mesto za izgradnju prve Srpske Crkve u Americi izabrano je visoko brdo koje je dominiralo severno kalifornijskim rudarskim gradićem Džekson. Nekoliko stotina srpskih imigranata koje je u to vreme živelo u Džeksonu i okolini, uglavnom su bili poreklom iz Hercegovine, Boke, Crne Gore i Vojvodine. Iako su bili siromašni, budući da je većina naših imigranata radila najmanje plaćene poslove, ideja o izgradnji crkve primljena je s oduševljenjem i posvetili su se zadatku koji je bio pred njima. Uprkos poteškoćama, srpski doseljenici uspeli su da sagrade prelepu crkvu od fino rezanog kamena sa velikim zvonikom. Tadašnji sveštenik Sebastijan Dabović blagoslovio ga je 4. decembra 1884. Crkvu je oslikao Miloje Milinković.

Ikonopiscu Miloju Milinkoviću je trebalo čak 13 godina da oslika Crkvu Svetog Save.

Kao što svedoči knjiga Miline Jovanović, All Roads Lead to Jackson, imanje koje su naši sunarodnici kupili u to vreme nije bilo idealno, ali danas naša Crkva ima jedinstvenu lokaciju, simbol Džeksona koji se može videti na samom ulazu u grad. U ovom gradu Srbi su se mešali u američku istoriju, tako da postojanje Srba u Kaliforniji nije samo deo srpske istorije, već i američke. Kao dobri ljudi, dobri domaćini, građevinari, izumitelji, na odgovornim položajima, Srbi i njihovi potomci borili su se za svoje autentično i prepoznatljivo mesto sarađujući sa drugim narodima.

Danas se većina potomaka srpskih doseljenika služi isključivo engleskim jezikom. U ovom gradiću nema škole u kojoj bi se mogao učiti srpski jezik a i crkvene službe obavljaju se na engleskom jeziku.

Zašto Srbi u Džeksonu pucaju na Božić?

Američki mediji gotovo svake godine prenose te slike običaja za koje govore da su srpski doseljenici doneli iz „starog kraja”.

Episkop zapadnoamerički Maksim, čijoj eparhiji i “pripada” Crkva Svetog Save u Džeksonu, za Nedeljnik je, između ostalog, odgovorio i na pitanje o ovom neobičnom običaju, koji ipak, nije u potpunosti došao iz “starog kraja”.

“Naš sveštenik otac Marko Bojović iz Džeksona govorio je na tu temu, pošto već godinama svet obiđu snimci pucnjave sa naše proslave Božića u tom gradu. Taj neobični, sad već tradicionalni momenat u celokupnom miljeu praznika Božića, zaista je samo jedan detalj iz života najstarije srpske crkve u Americi u kalifornijskom gradiću Džeksonu”, rekao je vladika Maksim.

On je rekao da je to spoj tradicija koji se ne vezuje samo za “pucanje”.

“Mnogima promiče da taj spoj američkog kauboja i srpskog seljaka – a simbioza domaćeg američkog i imigrantskog srpskog je dovela do toga (da ukratko odgovorim na vaše pitanje) – ne važi samo za pucnjavu iz pušaka. Ti ljudi su učesnici ukupnog božićnog praznovanja u hramu i u crkvenoj sali”, rekao je vladika Maksim.

Izvor: Chicago Glasnik/Nedeljnik.rs/Spc.rs